Dlaczego plecy bolą od siedzenia? - Możliwe przyczyny i sposoby zapobiegania dolegliwościom.

Zespoły posturalne, inaczej zwane też zespołami grawitacyjnymi to najbardziej powszechny obraz przeciążeń człowieka, spowodowanych adaptacją organizmu do warunków, które mu stwarzamy. Jego przyczyną może być zbyt długie przebywanie w pozycji siedzącej, nieodpowiednia ilość aktywności fizycznej czy wady postawy. Dwa najczęściej występujące zespoły grawitacyjne to zespół skrzyżowania górnego i zespół skrzyżowania dolnego, które często występują równocześnie. Nieprawidłowe ustawienie ciała prowadzi do nadmiernej aktywacji pewnych mięśni, kosztem osłabienia innych, co z kolei jest przyczyną dysbalansu mięśniowego. Poniżej przeczytacie więcej o zespole skrzyżowania dolnego, o jego przyczynach, skutkach oraz sposobach radzenia sobie z nim.

ZESPÓŁ GRAWITACYJNY DOLNEJ CZĘŚCI CIAŁA

Zespół skrzyżowania dolnego obejmuje głównie zaburzenia w obrębie układu mięśniowo-powięziowego w okolicy kompleksu biodrowo-lędźwiowo-miednicznego. Charakteryzuje się specyficzną postawą ciała tj. przodopochyleniem miednicy, a więc ustawieniem bioder z pozycji zgięciowej, pogłębioną lordozą w odcinku lędźwiowym i wypchnięciem brzucha do przodu.

Przyczyną zespołu skrzyżowania dolnego jest dysbalans mięśniowy pomiędzy mięśniami agonistami i antagonistami zlokalizowanymi w okolicy bioder i kręgosłupa lędźwiowego.( Duże grupy mięśniowe działające antagonistycznie (przeciwstawnie) są osłabione. W tym przypadku mięśnie osłabione, o obniżonej aktywności to m.in. mięśnie proste brzucha, mięśnie skośne zewnętrzne i wewnętrzne, mięsień poprzeczny brzucha i mięśnie pośladkowe. Mięśnie napięte, o podwyższonej aktywności to mięśnie prostowniki w okolicy krzyżowo-lędźwiowej: prostownik grzbietu, wielodzielny, czworoboczny lędźwi, dalej zginacze bioder, czworogłowy uda, biodrowo-lędźwiowy i napinacz powięzi szerokiej. Duży wpływ na powstawanie tych zmian ma długotrwałe przyjmowanie pozycji siedzącej, by więc zrozumieć lepiej zrozumieć przyczyny powstawania zespołu skrzyżowania dolnego przyjrzyjmy się jaki wpływ ma na nasze ciało.

POZYCJA SIEDZĄCA-CHOROBA XXI WIEKU

Generalnie, w pozycji siedzącej dolna część naszego ciała jest nieaktywna. Prowadzi to do osłabienia siły mięśniowej m.in. mięśni pośladkowych oraz mięśni kończyny dolnej, ograniczenia mobilności w stawach oraz powstawania związanych z tym napięć. By wyobrazić sobie jak działają nasze mięśnie, należy wyjaśnić termin zwany skróceniem adaptacyjnym mięśnia. W czasie braku aktywności pewnie mięśnie w naszym ciele mają skłonność do zanikania, inne do przykurczania się. Oprócz tego, adaptują się do pozycji, w których przebywamy długo i często. Efektem tego jest utrata elastyczności i skrócenie mięśnia. W przypadku zespołu skrzyżowania dolnego osłabione są mięśnie proste brzucha oraz mięśnie pośladkowego przy jednoczesnym przykurczeniu i nadmiernym napięciu mięśnia prostownika grzbietu w części lędźwiowej oraz mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Prowadzi to do przodopochylenia miednicy i ustawienia bioder w pozycji zgięcia, co skutkuje ustawieniem kręgosłupa lędźwiowego w przeproście (hiperlordoza). Zmiany te mogą prowadzić do dolegliwości bólowych kręgosłupa i okolicy bioder, uczucia sztywności pleców i promieniowania do kończyn dolnych.

CZY BÓL WYSTĘPUJE TYLKO W OKOLICY BIODROWO-LĘDŹWIOWEJ?

Mimo, że w definicji skrzyżowania dolnego mówimy głównie o zmianach w okolicy kompleksu biodrowo-lędźwiowo-miednicznego, to należy pamiętać, że nasze ciało funkcjonuje jako całość. Wszystkie odcinki kręgosłupa są od siebie zależne, co w prosty sposób obrazuje koncepcja kół zębatych. W przypadku prawidłowej postawy ciała każde z trzech kół symbolizuje kolejno odcinek szyjny, piersiowy i lędźwiowy ustawione pionowo jedno na drugim. W przypadku zaburzenia pracy jednego z kół zębatych, inne będą musiały wykonać ruchy by dalej pracować i utrzymać pionową pozycję. Ten mechanizm najlepiej obrazuje jaki wpływ mogą mieć zmiany w odcinku lędźwiowym na odcinek szyjny czy piersiowy kręgosłupa i dolegliwości bólowe właśnie w tych obszarach.

RECEPTA

Leczenie zespołów posturalnych polega na przywróceniu balansu mięśniowego i dalej na profilaktyce i ćwiczeniach mobilizujących i wzmacniających. Opiera się na wzmocnieniu i aktywacji mięśni osłabionych, rozluźnieniu mięśni nadmiernie napiętych oraz ogólnej korekcji postawy ciała. Ważna jest również nauka prawidłowych nawyków i wdrażaniu ich w życie w codziennym funkcjonowaniu. Nie bez znaczenia jest aktywność fizyczna zarówno w formie regularnych ćwiczeń jak i spontanicznej aktywności fizycznej ( neat). Pracując długo w jednej pozycji warto zadbać o ergonomiczne stanowisko pracy i pamiętać o regularnych, krótkich przerwach, w celu mobilizacji i rozciągnięcia mięśni.

Prosty zestaw ćwiczeń w pracy