Wpływ postawy ciała na przewlekły ból karku

Czym są dysfunkcje układu ruchu?

Prawidłowa postawa ciała utrzymywana jest przez równomierne napięcie przedniej i tylnej strony ciała, dzięki odpowiedniej pracy mięśni zginaczy i prostowników. Niestety, wynikiem siedzącego trybu życia oraz niewystarczającej aktywności fizycznej są dysfunkcje ruchowe, tj. zaburzenia wzorców ruchowych, które prowadzą do dysbalansu mięśniowego.

Tkanki miękkie, które są odpowiedzialne za utrzymywanie prawidłowej postawy stają się przeciążone, napięte i mniej elastyczne. Niektóre z nich, przystosowując się do warunków, które im stwarzamy nadmiernie się napinają i skracają swoją długość, inne rozluźniają się i wydłużają tracąc napięcie.

Zaburzenia w funkcjonowaniu układu ruchu związane z zaburzeniem równowagi mięśniowej określamy mianem zespołu grawitacyjnego. Możemy wyróżnić zespół skrzyżowania górnego, dolnego oraz rzadziej występujący zespół skrzyżowania środkowego. Dzisiaj zajmiemy się zespołem skrzyżowania górnej części ciała.

Przyczyny zespołu grawitacyjnego górnej części ciała

U współczesnego człowieka, najczęściej występującym zespołem posturalnym jest właśnie ten związany z górną częścią naszego ciała. Wynika to w dużej mierze z warunków funkcjonowania, jakie stwarza nam współczesny świat: siedzący tryb życia i pracy, brak czasu, życie w stresie i rozwijające się technologie, które do minimum ograniczają naszą aktywność fizyczną.

Pierwszym objawem tej dysfunkcji jest dźwiganie obręczy barkowej, spowodowane wysunięciem głowy do przodu, co z kolei prowadzi do zamknięcia klatki piersiowej i osłabienia(skrócenia) mięśni piersiowych. W wyniku tego, rozciągnięciu ulegają mięśnie, które znajdują się z tyłu naszego ciała i prowadzą do osłabienia bądź utraty stabilizacji łopatek (objaw wystających łopatek i pochylonej sylwetki). Aby móc wdrożyć odpowiednią terapię ruchem musimy wiedzieć, które mięśnie są skrócone i napięte, a które rozciągnięte. W zespole skrzyżowania górnego nadmiernie skrócone i napięte są więc mięśnie piersiowe, mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, głębokie prostowniki szyi, mięśnie górnej części prostego brzucha, dźwigacz łopatki, dolna część mięśnia czworobocznego grzbietu. Zmniejszonym napięciem i rozciągnięciem charakteryzują się mięśnie głębokich zginaczy szyi, równoległoboczny, mięśnie górnej i środkowej części czworobocznego grzbietu, zębatego przedniego oraz prostowniki kręgosłupa w odcinku piersiowym.

Wpływ na funkcjonowanie w życiu codziennym

Skutkiem wszystkich wyżej opisanych zmian mogą być przewlekłe bóle w odcinku szyjnym (ale także w pozostałych odcinkach kręgosłupa), uczucie drętwienia barków, ramion, dłoni; zaburzenia wzorca oddychania, bóle głowy czy problemy ze wzrokiem.

W literaturze opisywane są także inne skutki występowania zespołu skrzyżowania górnego takie jak: zaburzenia przepływu tętniczo-żylnego (poprzez ucisk na struktury nerwowe i naczynia krwionośne), obniżenie efektywności pracy żołądka, dysfunkcje w pracy prostaty i zaburzenia miesiączkowania, zmniejszenie ruchomości żeber i odcinka piersiowego kręgosłupa czy przeniesienie dysfunkcji w obszar pasa miednicznego i bioder.

Ruch jako profilaktyka i leczenie dolegliwości bólowych

Przyczyny zespołu skrzyżowania górnego można wyeliminować dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom oraz utrwalaniu prawidłowych wzorców ruchu w codziennym funkcjonowaniu. Mówiąc krótko, trening polega na rozciągnięciu mięśni skróconych oraz wzmocnieniu mięśni osłabionych i wydłużonych. Progresja w ćwiczeniach polega na otwarciu klatki piersiowej, następnie na wzmocnieniu mięśni grzbietu oraz treningu core. Nie bez znaczenia jest również praca nad prawidłowym oddechem, o którym przeczytacie w kolejnym artykule. Idealnym narzędziem do pracy wydaje się być trening korekcyjny, którego celem jest poprawa zaburzonych wzorców ruchowych, nauka świadomości ruchu, idąc dalej- uwolnienie napięcia w strukturach skróconych oraz pobudzenie do pracy tkanek osłabionych i „wyłączonych” z ruchu. I tak priorytetem powinny być ćwiczenia otwierające klatkę piersiową czy to w pozycji stojącej czy na macie; warto rozciągać je zarówno statycznie jak i dynamicznie. Otwierając klatkę piersiową warto mieć na uwadze mobilizację całej obręczy kończyny górnej oraz odcinka szyjnego i piersiowego. Kolejnym krokiem powinna być aktywacja mięśni core połączona z izometrycznym napięciem mięśni kończyn górnych, co możemy osiągnąć poprzez pozycję podporu przodem (plank). W dalszej części treningu skupiamy się na aktywacji mięśni osłabionych tj. rotatorów zewnętrznych ramienia, równoległobocznych, zginaczy szyi czy zębatych przednich. W końcowej fazie treningu warto skupić się na globalnym rozciągnięciu ciała z uwzględnieniem przykurczonej taśmy przedniej kończyny górnej oraz odcinku szyjnym.